Wilt u advies of telefonisch bestellen? U kunt ons bereiken op +31 (0)299-399 999
Sardien of sardine, beide juiste schrijfwijzen voor het kleine, haringachtige visje, geniet voornamelijk populariteit in landen rondom de Middellandse Zee. Waar het visje vooral in zuidelijke landen als Spanje en Portugal een gebruikelijk ingrediënt is in de keuken, vinden mensen het in Nederland vaak wat ‘spannender’ om met dit kleine, gratige visje aan de slag te gaan.
Maar dat is niet de enige reden dat sardine (nog) niet heel populair is in Nederland. Een van de belangrijkste reden ontstond tientallen jaren geleden, toen de populaire sardines ineens op waren. Hoe dit kwam en hoe dit werd opgelost, komt uitgebreid aan bod in ons artikel over sardines. Verder zullen we vertellen waar u als inkoper op moet letten om er zeker van te zijn dat u de echte en goede sardine koopt, en niet een overeenkomend visje dat onder dezelfde naam wordt verkocht.
Het visje sardine kwam al eens eerder ter sprake, namelijk in ons artikel over Sprot en de haringfamilie. Hier beschreven we uitgebreid de kleine verschillen – biologisch gezien – tussen haring, sprot, sardine en ansjovis; allemaal haringachtigen. De sardine is een straalvinnige vis en heeft een groenbruine rug en zilverkleurige flanken. Het visje heeft zijn naam te danken aan het eiland Sardinië, waar het vroeger in groten getale voorkwam.
Net als sprot heeft de sardine dus ook veel weg van een haring, maar dan wat kleiner. Waar een haring gemiddeld 30 centimeter wordt, kan een sardine maximaal 25 centimeter worden – sprot daarentegen slechts 18 centimeter. Niet alleen qua uiterlijk maar ook qua zoutige smaak lijkt de sardine veel op haring. De sardine heeft grote schubben die gemakkelijk te verwijderen zijn. Het kleine visje wordt gemiddeld 15 jaar oud.
Sardine is een visje dat al eeuwenlang wordt gegeten, vooral in landen zoals Spanje en Portugal. Sardine wordt voornamelijk als heel visje gegeten of geconserveerd uit blik, geserveerd met aardappelen, een salade of gewoon op brood. In Portugal zijn zelfs hele kunstwerken geïnspireerd op de sardine; het visje is onlosmakelijk verbonden met de Portugese cultuur.
Vandaag de dag zie je het populaire visje hier dus nog steeds veel terug, en dan voornamelijk in blik. Deze blikjes zijn niet alleen populair om de inhoud, maar ook om de verpakking: de felle kleuren en historische plaatjes van de visjes in blik zijn compleet onderscheidend van hoe wij ze in Nederland kennen.
Hoe de trend van sardine in blik ontstaan is, is een interessant verhaal. Deze ontstond namelijk uit noodzaak. Begin 1800 was het tijdens de vele oorlogsdagen van cruciaal belang dat voedsel langer houdbaar was. Napoleon loofde om deze reden een beloning uit voor diegene die een techniek wist te bedenken om voedsel langer te kunnen bewaren.
Nicolas François Appert, een Franse suikerbakker, kwam na jarenlang experimenteren met de eerste oplossing: door voedsel te conserveren in luchtdichte glazen flessen kon het veel langer bewaard blijven. Maar glazen flessen waren niet echt handzaam en lastig te vervoeren. Zo kwam Pierre Durand met de uitvinding van het eerste conservenblik in 1810, waarmee de houdbaarheid van sardine in één keer met 20 jaar werd verlengd. En de rest is geschiedenis…
Vandaag de dag is sardine in blik nog steeds een zeer populair product. Van alle sardienen die in Nederland gegeten worden, komt het grootste gedeelte uit blik. Blikjes sardine zijn verkrijgbaar in allerlei soorten en maten, zoals sardine in olijfolie en blikjes tomatensardien. De sardientjes in blik zijn al volledig schoongemaakt en gefileerd en dus geheel zonder graatjes; iets wat veel mensen heel fijn vinden. Daarbij zijn de sardientjes kant en klaar, direct geschikt voor consumptie.
In landen als Portugal, Spanje en Frankrijk schoten de conservenfabrieken jarenlang als paddenstoelen uit de grond. In honderden fabrieken werden verse sardines verwerkt tot conserven. Maar toen was ineens de sardine op – overbevist. In deze tijd bestonden de strenge maatregelen tegen overbevissing nog niet en was er nog geen sprake van duurzame en/of innovatieve vistechnieken.
Om deze reden werden er alternatieven bedacht om aan de blijvende vraag te kunnen voldoen. Landen gingen andere vissoorten gebruiken om te conserveren en verkochten deze als sardine. In Canada werd bijvoorbeeld gebruikgemaakt van haring, waar ze in Peru ansjovis inblikten als sardine.
Dit gebeurt vandaag de dag nog steeds, waardoor het nogal verwarrend kan zijn wat sardine precies is. Het kan dus voorkomen dat je een blikje sardine koopt, maar dat er eigenlijk ansjovis in zit! In totaal worden er twaalf soorten vis als ingeblikte sardine verkocht. Deze twaalf soorten kunnen opgedeeld worden in de vier eerdergenoemde categorieën: sardine, haring, ansjovis en sprot.
Om te weten wat nou de echte sardine is, moet je kijken naar de Latijnse naam van het visje. Van de sardine is dit Sardina pilchardus. Staat er helemaal geen Latijnse naam op het blikje? Dan heb je ook de echte sardine te pakken. Het is tegenwoordig namelijk verplicht voor producenten om de Latijnse naam te vermelden wanneer er een andere vissoort in heb blikje zit. De Latijnse namen van haring, ansjovis en sprot zijn consecutief Clupea harengus, Engraulis encrasicolus en Sprattus sprattus.
Ook worden de namen op het etiket soms enigszins aangepast, zoals sprot in blik verkocht wordt onder de naam Noorse sardien en in Canada haring in blik Canadian style sardine wordt genoemd. De verschillende (kwaliteit)soorten zijn dus wel te onderscheiden, maar als consument en ook als inkoper moet je hiervan wel op de hoogte zijn.
De sardine en met name het imago van sardine heeft dus heel wat te verduren gehad. Het kwaliteitsvisje werd vaak tekortgedaan met goedkopere vissoorten en kwalitatief mindere visproducten. Dit is de belangrijkste reden dat sardine het nooit gehaald heeft als populair visproduct in Nederland. Slechts een klein percentage van alle sardinemerken in Nederland richt zich op een kwalitatief hoog product in plaats van slechts op de winst. En dat is echt een doodzonde van zo’n lekker zout en handzaam visje.
Bij Mooijer-Volendam verkopen we alleen sardineproducten van de hoogste kwaliteit. Dit betekent dat al onze sardienen alleen écht sardine – Sardina pilchardus – zijn. Zo hebben we verschillende soorten sardine in blik, hele sardientjes in de diepvries én echte verse sardienen. U proeft werkelijk verschil.
De sardine is voor de visserij nog steeds van groot commercieel belang. Sinds de jaren ’70 en de jaren ’80 zijn de visbestanden van sardine gelukkig alweer hersteld en komt de vissoort tegenwoordig niet meer voor op de Rode Lijst van IUCN. Sardine is daarom een verantwoord en duurzaam visje.Â
Sardine wordt het hele jaar door wild gevangen. Het eeuwenoude visje komt voor in de Middellandse zee, tot aan Engeland en Ierland. Sardienen leven in scholen, op een diepte van tien tot honderd meter. Dit varieert per seizoen en dagdeel: overdag leven ze dieper dan ’s nachts.
Omdat sardines in dichte scholen zwemmen en niet op de bodem van de zee leven, heeft het vissen op sardines geen impact op de zeebodem. Daarbij is de vangstmethode heel selectief. Vissers vissen nooit op sardine in de paaitijd en de netten zijn zó gemaakt dat (te) kleine visjes eruit kunnen ontsnappen. Zo blijft het sardinebestand goed intact.
Bent u als inkoper op zoek naar de echte Sardina pilchardus-sardine? Dan bent u bij ons aan het juiste adres! Mooijer-Volendam stelt als gespecialiseerde visgroothandel hoge eisen aan kwaliteitsproducten. Om deze reden verkopen wij alleen echte en verantwoorde sardine, MSC-gecertificeerd.
Mooijer-Volendam is een sterke en flexibele leverancier voor zowel horeca, vishandels, de gespecialiseerde kleinhandel, toko’s als retailers. Onze klanten zijn op de hoogte van onze visie van kwaliteit en blijven om deze reden bij ons terugkomen. U ook?
Benieuwd naar al onze sardine producten?
