Kreeft, een heerlijke lekkernij voor iedereen die een beetje van exclusiviteit houdt. Maar ook voor de mensen die liever geen hele kreeft op hun bord hebben, zijn er talloze manieren om te genieten van deze delicatesse. Denk bijvoorbeeld aan een heerlijke kreeftenamuse, een garnalencocktail met rivierkreeftjes, kreeftenbitterballen of een overheerlijke kom warme kreeftensoep.
Maar waar komt ‘de kreeft’ zoals wij hem kennen eigenlijk vandaan?
Net als krabben behoren kreeften tot de schaaldieren of kreeftachtigen. Krabben en kreeften zijn beide bijzondere beesten waar oneindig veel over te vertellen is. Meer over krab weten? Lees dan eens ons artikel over de vele variaties van krab.
In dit artikel behandelen we een greep uit de talloze interessante feitjes over de kreeft.
Onderwerpen die o.a. aan bod komen zijn:
Er bestaan twee soorten kreeften: de rivierkreeft en de zeekreeft. Zeekreeften zijn het populairst. Deze fascinerende schaaldieren komen wereldwijd in alle oceanen voor, zowel in zoet- als in zoutwater en kunnen onderverdeeld worden in twee soorten: de Amerikaanse en de Europese kreeft.
De grootste kreeftenpopulatie bevindt zich langs de kusten van Amerika en Canada. Omdat meer dan de helft van het wereldaanbod aan kreeft wordt geïmporteerd vanuit Canada, wordt de Amerikaanse kreeft (Homarus americanus) ook wel Canadese kreeft genoemd. De Canadese kreeft is zwartbruin van kleur met een oranje onderkant.
De Europese kreeft (Homarus gammarus)is iets blauwer van kleur, en wordt daarom ook wel blauwe kreeft genoemd. Laatstgenoemde is zeldzamer en dus ook duurder. Ondanks dat de Europese zeekreeft voor Nederlanders een stuk dichterbij woont – in de Oosterschelde bijvoorbeeld is de Europese zeekreeft de grootste vertegenwoordiger – komen de meeste kreeften die wij in Nederland eten over vanuit Canada.
Een gemiddelde zeekreeft wordt tussen de 30 en 60 centimeter, wat neerkomt op twee tot vier kilogram. De Canadese kreeft wordt over het algemeen meestal iets groter dan de Europese kreeft.
Het belangrijkste verschil tussen een kreeft en een rivierkreeft is met het blote oog direct zichtbaar: rivierkreeften zijn veel kleiner. Een gemiddelde rivierkreeft kan zo’n twee tot zes centimeter lang worden. Daarbij – de naam zegt het al – leeft een rivierkreeft voornamelijk in rivieren, meren, beken en vijvers. In Nederland is de populatie van rivierkreeften ontzettend hoog.
Ondanks het kleine formaat heeft een rivierkreeft veel weg van een zeekreeft; de anatomie van het kleine beestje is nagenoeg hetzelfde. Ook de smaak en textuur van beide soorten komen overeen. Vanwege het formaat en de vorm worden rivierkreeftjes vaak onterecht vergeleken met garnalen.
Rode Amerikaanse rivierkreeft
Ook van de rivierkreeft bestaan er diverse soorten, zoals de Amerikaanse rivierkreeft, Turkse rivierkreeft en marmerkreeft. Het enige soort dat in Nederland leeft is de Europese rivierkreeft.
De Rode Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus clarkii) is de bekendste en populairste Amerikaanse rivierkreeft. Bijzonder aan deze rivierkreeft is de mooie, felrode kleur over zijn hele lichaam en scharen. Andere, kleinere soorten Amerikaanse rivierkreeft zijn onder andere de gestreepte Amerikaanse rivierkreeft, de geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft en de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft.
Mooijer-Volendam verkoopt de Rode Amerikaanse rivierkreeft in zijn geheel gekookt en gemarineerd in wittewijnsaus. Het vlees van de Rode Amerikaanse rivierkreeft is ook kant-en-klaar verkrijgbaar: reeds gekookt en volledig schoongemaakt rivierkreeftenvlees. Ideaal voor gebruik in pasta’s of voor het maken van heerlijke garnalencocktail.
De zeekreeft en zijn bijzondere anatomie
Net als krabben hebben kreeften een gesegmenteerd lichaam; verdeeld in kleine eenheden. Een kreeft blijft zijn hele leven doorgroeien. De huid van een kreeft groeit echter niet met zijn pantser mee: het lichaam wordt groter maar het pantser blijft hetzelfde. Hierdoor moet de kreeft vervellen.
Tijdens dit proces wordt het pantser zacht, zodat de kreeft eruit kan kruipen. Onder het zacht geworden pantser zit alweer een nieuw pantser, dat tijdens de eerste dagen ook nog zacht is.
Dit zijn de meest kwetsbare momenten van een kreeft. Tijdens het vervellingsproces verstopt de kreeft zich dan ook altijd in zijn holletje. De kreeft eet hier zijn oude pantser op.
Doordat kreeften blijven groeien, blijven ze zich ook vervellen. Dit zorgt ervoor dat het moeilijk is om te zien hoe oud een kreeft precies is – bij vissen kun je dit bijvoorbeeld aflezen aan de schubben en gehoorsteentjes. Hoewel het nog nooit feitelijk bewezen is, zijn er vermoedens dat kreeften tot wel 100 jaar oud kunnen worden. De oudst geregistreerde kreeft ooit was een Europese kreeft van maar liefst 72 jaar oud.
Alsof het nog niet bijzonder genoeg is dat kreeften voor altijd blijven groeien en vervellen, hebben kreeften ook nog eens de mogelijkheid om zich te regenereren. Verloren lichaamsdelen zoals een schaar, poot of voelspriet kunnen dus gewoon weer aangroeien. Dit gebeurt tijdens het vervellingsproces.
De scharen van een kreeft
Een kreeft heeft twee opvallende scharen: een kraakschaar en een knipschaar, ieder met een eigen functie en onmisbaar tijdens de rooftocht. De scharen zijn verschillend van grootte en van vorm. De grotere (kraak)schaar – meestal de rechter – is voorzien van bobbeltjes en wordt gebruikt voor het openen van schelpen en het kraken van krabben, mosselen en andere kreeften. Met de kleinere, vlijmscherpe linkerschaar kan een kreeft knippen en stukjes uit zijn prooi scheuren. De scharen dienen uiteraard ook als verdedigingsmechanisme tegen roofdieren.
Wanneer de kreeft een kraakschaar verliest, wordt de knipschaar omgevormd tot kraakschaar. Op de plek van de kraakschaar groeit vervolgens een nieuwe knipschaar. Dit komt omdat de nieuwe lichaamsdelen nooit meer zo sterk worden als de oude. De ‘oude’ knipschaar verandert dus in de ‘nieuwe’, sterkere kraakschaar.
Zeekreeften leven graag in een rotsachtige omgeving vol gaten, holen en spleten waarin ze zich kunnen verstoppen. Ze houden van het donker en zijn dan ook nachtdieren. Bij het vallen van de avond komen ze tevoorschijn en gaan ze op rooftocht.
Kreeften eten eigenlijk alles wat ze te pakken kunnen krijgen. Ze eten voornamelijk andere schaaldieren – soms zelfs andere kreeften! – algen, wormen, zee-egels, zeesterren, vissen en aas. Deze sporen ze op door middel van hun antennes: doordat ze in het donker jagen en dus altijd slecht zicht hebben, hebben ze een hoogontwikkelde smaak en reuk.
Omdat kreeften diep in de zee leven – tot op wel 700 meter diepte – en vaak tussen rotsen en stenen, is het lastig om een kreeft te vangen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van korven, fuiken en vallen. Deze vangstmethode is duurzaam, omdat het bodemleven in de zee hier verder niet bij verstoord wordt. Daarbij is er geen sprake van bijvangst, zoals dit met veel andere vissoorten wel het geval is.
Kreeften die niet meer leven, zijn niet geschikt voor gewone consumptie. Daarom worden de kreeften direct na de vangst zo snel mogelijk vervoerd en vervolgens in de winkel levend verkocht. Zorg dat de kreeft nog leeft wanneer je deze aanschaft; dode kreeften kunnen namelijk onsmakelijke stoffen afgeven. Een kreeft eerst klaarmaken om vervolgens te bewaren is niet aan te raden. De kreeft wordt dan namelijk al snel taai en rubberachtig. Om deze reden wordt bij Mooijer-Volendam gekookte kreeft direct na het bereiden vers ingevroren.
Een verse, levende kreeft kan het best bewaard worden in de koelkast, gewikkeld in een natte krant of theedoek. Probeer de kreeft zo snel mogelijk te consumeren, maar uiterlijk binnen twee dagen.
Een kreeft koken is vrij simpel: je stopt de kreeft in zijn geheel in een grote pan. Doe altijd eerste de kop van de kreeft in het water. Vervolgens zorg je dat de kreeft in zijn geheel onder water ligt. Als de kreeft helemaal rood is, is hij klaar.
Na het bereiden van de hele kreeft volgt het schoonmaken. Hoe breek je de dikke schaal en wat doe je met de scharen?
Je snijdt de kreeft (als je dit nog niet gedaan hebt) bovenop de kop tussen de ogen in, in de lengte doormidden naar achteren tot zijn staart. Vervolgens verwijder je de ingewanden en hak je de scharen los van de kreeft. Om de stevige schaal te kraken, hak je deze met de achterkant van het koksmes. Je verwijdert het kreeftenvlees uit de schalen met een vork. Het is in het begin even een ingewikkeld klusje, maar als je het stap voor stap doet, is het zeker goed te doen.
Bekijk anders eerst eens een handig instructiefilmpje over kreeft klaarmaken. Zo steel jij in de toekomst de show aan tafel of in de keuken!
Veel mensen vinden het koken van een kreeft een vervelend klusje. Gelukkig is het ook mogelijk om kreeft te kopen die al kant-en-klaar is. Deze ingevroren kreeft kan bewaard worden in de vriezer. Na het ontdooien dient de kreeft binnen 24 uur geconsumeerd te worden. Mooijer-Volendam verkoopt ingevroren gekookte kreeften à 300 gram per stuk.
Benieuwd naar het kreeftenassortiment van Mooijer-Volendam? Bij Mooijer-Volendam hebben we een divers aanbod van kreeftproducten: van gekookte kant-en-klare kreeft uit de vriezer tot rivierkreeftenvlees, kreeftensoep en kreeftbitterballen.
Bent u een groothandel, bedrijf, speciaalzaak, winkel of toko, en wilt u graag verse Canadese kreeften of verse Europese kreeften kopen? Mooijer-Volendam levert op aanvraag ook kakelverse kreeften in diverse maten. Van 400 gram tot wel 1000 gram per stuk.
Ontdek het volledige assortiment van kreeftproducten van Mooijer-Volendam
Bent u op zoek naar kreeftproducten van goede kwaliteit? Dan bent u aan het juiste adres. Mooijer-Volendam stelt als groothandel hoge eisen aan haar kwaliteit, zo ook met al onze kreeftproducten. Onze klanten kunnen vertrouwen op AAA-productkwaliteit; iets wat klanten ook van ons verlangen.
Hierom weten steeds meer klanten ons te vinden als horecagroothandel of als groothandel voor viswinkels, toko’s, speciaalzaken en grote retailers.
Benieuwd naar al onze kreeftproducten?